Shënim qartësues nga stafi: Ky cikël përkthimesh, gjithë-gjithë një kapitull nga libri “Cynical Theories: How Activist Scholarship Made Everything about Race, Gender, and Identity—and Why This Harms Everybody” i Helen Pluckrose dhe James A. Lindsay, synon të ofrojë një paraqitje të shkurtër të një teorie që për Shqipërinë ka disa implikime jo të mira. Këto probleme do të qartësohen me kohën, dhe nëpërmjet punës së mëtejshme të stafit. Argumentet e autorëve nuk e shterojnë këtë çështje sipas nesh, ato vetëm shërbejnë si një paraqitje e përgjithshme.

Postmodernizmi i Spivakut është në veçanti i dukshëm kur ajo përvetëson nga Derrida idenë zbërthyese se ruajtja e stereotipeve brenda dualizmave të ndikuara nga pushteti përmban fuqi shkatërruese, me kusht përmbysjen e hierarkive. Ajo e quan këtë gjë “esencializëm strategjik”. Esencializmi, thotë ajo, është një mjet gjuhësor i sundimit. Kolonizatorët e përligjin shtypjen e tyre ndaj grupit të nënshtruar duke e parë këtë të fundit si një “tjetër” (uniform/i njëtrajtshëm i pandryshueshëm) që mund të stereotipizohet dhe nënçmohet.

Esencializmi strategjik zbaton po këtë ndjenjë të njëtrajtshmërisë identitare në bashkësi si një vepër qëndrese, duke pezulluar individualitetin dhe larminë brenda popullit të nënshtruar me qëllim përkrahjen e synimeve të përbashkëta nëpërmjet një identiteti të përbashkët. Me fjalë të tjera, ravijëzon një lloj të veçantë të politikës identitare të ndërtuar përreth standardeve qëllimisht të dyfishta.

Kjo është karakteristike për Teorinë e Spivakut. Spivaku mbështetet më tepër mbi Derridanë sesa mbi Saidin dhe Fukonë sepse Fukoja priret më tepër nga politika. Për shkak të përqëndrimit të Derridasë tek paqartësia dhe rrjedhshmëria e gjuhës dhe përdorimit nga ana e tij të një proze tepër të pakuptueshme, prozë që vështirë se thëtë ndonjë gjëje të mirëfilltë në parim, puna e Spivakut është thellësisht e paqartë dhe e zymtë. Ajo shkruan për shembull:

E konsideroj morfologjinë e Derridasë shumë më tepër të përpiktë dhe të dobishme se sa përfshirjen e konsiderueshme e të drejtpërdrejtë të Fukosë dhe Deleuze në çështjet me natyrë “politike”, ftesës së këtij të fundit për tu “bërë grua”, gjë që mund ta bëjë ndikimin që ata kanë edhe më të rrezikshëm për akademikun e SH.B.A-ve si radikal të ngazëllyer. Derridaja e shenjon kritikën radikale me rrezikun e përvetësimit të tjetrit me anë të asimilimit. Ai sheh katakresën në origjinë. Ai bën thirrje për një rishkrim të shtysës strukturore utopiste si “bërjes, paraqitjes si delir të atij zëri të brendshëm që është zëri i tjetrit brenda nesh”.

Padepërtueshmëria dhe pazbatueshmëria ishin trendi teorik i atyre kohëve, në veçanti mes Teoricienëve postkolonialë. Homi K. Bhabha, një shembull tjetër i shquar postmodernist i cili kishte shumë ndikim mbi fushën gjatë viteve 90-të, e eklipson Spivakun për nga aftësia e tij për të prodhuar shkrime pothuajse të pakuptueshme. Bhabha është pa diskutim më zbërthyesi nga studiuesit postkolonialë me famë, i ndikuar kryesisht nga Lakan dhe Derrida. Ai përqëndrohet kryesisht mbi rolin që ka gjuha në ndërtimin e dijeve.

Ashtu siç i ka hije dikujt që është rrënjësisht mosbesues ndaj aftësisë që ka gjuha për të përçuar kuptim të mirëfilltë, shkrimet e Bhabhas janë famëkeqe për nga vështirësia e leximit.

Në 1998, ai fitoi vendin e dytë në Garën e Shkrimit të Keq të “Filozofi dhe Letërsi”, për fjalinë:

“Nëse për pak kohë, hilja e dëshirës bëhet e përllogaritshme në përdorimin e disiplinës, së shpejti përsëritja e fajit, justifikimit, teoriove pseudo-shkencore, bestytnisë, autoriteteve të rreme dhe klasifikimeve, mund të konsiderohet si një përpjekje e dëshpëruar për të normalizuar formalisht, tuirbullirën e një ligjërimi të çarjes, që dhunon pretendimet e përndritura dhe të arsyeshme të modalitetit të saj shprehës”

Kjo fjali hutuese ka një kuptim, një kuptim tërësisht postmodern. E zbërthyer, nënkupton se shaka raciste, seksiste thuhen nga kolonializuesit fillimisht për të kontrolluar një grup të nënshtruar, por që, në fund të fundit, janë përpjekje nga kolonizuesit për të bindur veten se mënyrat e tyre të të shprehurit mbi gjërat kanë kuptim sepse fshehurazi ata tmerrohen nga mundësia se nuk kanë kuptim në të vërtetë. Ky pretendim i veçantë për lexim mendjeje e përshkon punën e Bhabhas dhe nënkupton besimin e tij se mohimi i kategorive të qëndrueshme të përshkrimit mund të dëmtojë sundimin kolonialist. Kjo gjë sigurisht që është e papërgënjeshtrueshme dhe kur shprehet si më sipër e pakuptueshme.

Puna e Bhabhas shpesh kritikohet si kotësisht e turbullt e si rrjedhim e vështirë për tu përdorur në përballje me problemet postkoloniale. Ndryshe nga studies të tjerë postkolonialistë, ai gjithashtu mohon shprehimisht qasjen materialiste, politike ndaj studimeve postkoloniale së bashku me Marksizmin dhe nacionalizmin. Bhabha edhe gjuhën e Teorisë postmoderne që ai përdor e sheh si mundësisht problematike. Ai pyet: “ A është gjuha e teorisë thjesht një tjetër dredhi pushteti e elitës Perëndimore të privilegjuar kulturalisht për të prodhuar një ligjërim mbi Tjetrin që përforcon ekuacionin “pushtet-dije”?”. Këtu ai arrin të përmendë Fukonë shprehimisht dhe Derridanë e nënkupton në një kohë që i zhvlerëson të dy dhe si pasojë edhe veten.

Ky përqëndrim postmodern ka pasoja. Hetimi i tyre nuk është një hetim i realiteteve materiale që ndikojnë vendet dhe popujt të cilët ishin më parë nën sundimin kolonialist dhe pasojat e tij. Është një analizë e sjelljeve, besimeve, ligjërimit, mendësisë të cilat shenjtërohen ose problematizohen. Këto ata i ndërtojnë thjesht nga supozime që pozicionojnë Perëndimorë të bardhë (dhe dije që kuptohet si “e bardhë” dhe “Perëndimore”) si eprane ndaj njerëzve Lindorë, të zinj, kafë(e “dijeve” të lidhura me kultura jo Perëndimore) paçka se ky është saktësisht stereotipi që ata pretendojnë se kërkojnë të luftojnë.

Mendësi të Krahasuara

Sigurisht, ligjëratat kolonialiste ekzistonin, ka plot prova për to në historinë kolonialiste (Europiane ose tjetër). Për shembull, vëreni këtë paragraf të papëlqyeshëm nga viti 1871:

Ripërtëritja e rracave të ulëta e të degjeneruar nga rracat eprane është pjesë e rendit të paracaktuar njerëzor…Natyra ka krijuar një rracë punëtorësh, atë Kineze, që ka aftësi të mahnitshme fizike dhe pothuajse asnjë prirje për ndershmëri. Qeverisi ata me drejtësi, në këmbim të bekimit të një qeverisjeje të këtillë takso një hise të bollshme për racën pushtuese, e ata do të jenë të kënaqur. Një racë tokëpunuesish, zezaku. Trajtoje me mirësi dhe njerëzillëk dhe çdo gjë do të jetë ashtu siç duhet. Një rracë zotërinjsh dhe ushtarësh, raca Europiane. Secili të bëjë atë për të cilën është krijuar dhe gjithçka do të shkojë mirë.

Por ky nuk është një qëndrim që mund ta hasësh shpesh sot. U bë hap pas hapi moralisht i papranueshëm gjatë shekullit të njëzet, me rënien e kolonializmit dhe lindjen e lëvizjes për të drejtat civile. Sot do të shihej si ekstremizëm i së djathtës. Sidoqoftë, këto prirje përmenden në Teorinë postkoloniale a thua se ekzistenca e tyre në të shkuarën la një gjurmë të pashlyeshme në mënyrën se si njerëzit disktuojnë dhe i shohin problemet në të sotmen. Teoria postkoloniale e ngre shumicën e pretendimit për rëndësinë e saj duke supozuar se duhet të ketë probleme të përjetshme të cilat na janë trashëguar përmes gjuhës së ndërtuar shekuj më parë.

Ndryshimet e mirëfillta shoqërore që i bënë pothuajse botërisht të papranueshme këndvështrimet në paragrafin e mësipërm nuk i mvishen analizës postmoderne ose kahjes postmoderne. Përkundrazi, i paraprinë atyre zhvillimeve duke vazhduar e funksionuar pwrmes liberalizmit individualist dhe universalist. Kjo trajtë e liberalizmit mbron idenë se shkenca, arsyeja dhe të drejtat e njeriut janë në zotërim të çdo individi dhe nuk i përkasin ekskluzivisht ndonjë grupi të veçantë njerëzish qofshin këta burra ose Perëndimorë të bardhë ose kushdo qoftë tjetër. Qasjet postmoderne postkoloniale ndryshojnë rrënjësisht nga kjo qasje liberale dhe shpesh herë kritikohen se theksojnë dualizmat Orientaliste në vend që të përpiqen ti kapërcejnë ato.

Një mendësi kolonialiste (Perëndimore) thotë: “Perëndimorët janë të arsyeshëm dhe shkencorë kurse Aziatikët janë të paarsyeshëm dhe besëtytë. Rrjedhimisht, Europianët duhet të sundojnë Azinë për të mirën e saj”.

Një mendësi liberale thotë: “Të gjithë njerëzit kanë aftësinë të jenë të arsyeshëm dhe shkencorë por individët ndryshojnë gjerësisht nga njëri-tjetri. Për rrjedhojë, të gjithë njerëzit duhet t’i kenë të gjitha mundësitë dhe liritë.”

Një mendësi postmoderne thotë: “Perëndimi ka stisur idenë se arsyeja dhe shkenca janë të mira në mënyrë që të ruajë pushtetin e vet dhe të mënjanojë trajta joracionale, joshkencore të prodhimit të dijes nga tjetërkund.”

Pra, ndërsa mendësia liberale e mohon pretendimin arrogant kolonial se arsyeja dhe shkenca i përkasin Perëndimorëve të bardhë, mendësia postmoderne e pranon këtë, por e sheh arsyen dhe shkencën si vetëm njëra nga mënyrat për të arritur tek dija, dhe si shtypëse. Një shtypje që ata përpiqen ta korrigjojnë duke zbatuar parimet bërthamë të postmodernizmit. Mendësia postmoderne e zbatuar për kolonializmin është e ngjashme me mendësine postmoderne duke i shtuar teorisë një tipar aktivist.

Një mendësi e postmodernizmit të zbatuar thotë: “Perëndimi ka stisur idenë se arsyeja dhe shkenca janë të mira në mënyrë që të ruajë pushtetin e tij dhe të mënjanojë trajta joracionale,joshkencore të prodhimit të dijes nga tjeterkund. Rrjedhimisht, ne tani duhet ti zhvlerësojmë metodat e bardha, Perëndimore të njohjes meqënëse i përkasin Perëndimorëve të bardhë dhe të përkrahim ato Lindore (në mënyrë që të sheshojmë pabarazitë e pushtetit).”

Kjo praktikë quhet shpesh herë çkolonizim dhe kërkim për drejtësi studimore.

Çkolonizo Gjithçka

Ndonëse si fillim studimet mbi Teorinë postkoloniale përgjithësisht kishin trajtën e kritikës letrare dhe dhe të analizës ligjërimore të shkrimit mbi kolonializmin dhe ishte shpesh herë e mbështetur mbi gjuhë Teorike postkoloniale tepër të turbullt, fusha hap pas hapi u zgjerua dhe thjeshtëzua. Aty nga vitet 2000, ideja e çkolonizimit të gjithçkaje kishte filluar të mbisundonte studimet dhe veprimtaritë e studiues të rinj po përdornin dhe zhvillonin idetë në mënyra të ndryshme me karakteristika që prireshin drejt veprimit. Ata ruajtën parimet dhe motivet postmoderniste duke zgjeruan përqëndrimin përtej ideve dhe ligjëratës mbi kolonializmin letrar e drejt sjelljeve të vërejtura të sipëroritetit ndaj njerëzve me status identitar të caktuar.

Këtu përfshiheshin grupe indigjene të zhvendosura dhe njerëz nga minoritete etnike dhe racore që mund të quheshin në ndonjë mënyrë si të nënvarur, diasporakë ose të përzier, besimet, kulturat e zakonet jo Perëndimore të të cilëve ishin zhvlerësuar. Synimet e Teorisë postkoloniale gjithashtu u bënë më konkrete duke u përqëndruar më pak mbi prishjen e ligjërimeve që shiheshin si kolonialiste në mënyrën mjaft pesimiste që karakterizon postmodernizmin dhe më tepër mbi hedhjen e hapave veprues për ti çkolonizuar ato duke përdorur qasjen militante të Drejtësisë Shoqërore e cila ka kapluar që nga 2010. Kjo ka ndodhur kryesisht nëpërmjet lëvizjeve të ndryshme për çkolonizim, të cilat mund të konsiderohen si prodhimi i Teoricienëve më të vonshëm të cilët kanë përkryer supozimet e Teorisë postkoloniale dhe i kanë zbatuar ato përmes aktivizmit.

Ajo çka quhet çkolonizim i diçkaje që nuk është e kolonizuar në mënyrë të mirëfilltë ndryshon larmishëm. Mund t’i referohet thjesht përfshirjes së studiuesve të të gjitha kombësive dhe racave. Ky është qëllimi kryesor i fushatave të Bashkësisë Kombëtare të Studentëve të Mbretërisë së Bashkuar. Fushata të llojit: “Pse është Kurikula ime e Bardhë?”(2015) dhe “#ÇlirojeDegënTime”(2016). Fushata të tilla përqëndrohen tek ulja e varësisë ndaj studiuesve të bardhë nga vende ish-kolonialiste dhe zëvendësimi i tyre me studiues me ngjyrë nga vende të ish-kolonizuara. Megjithatë, ne gjithashtu shohim një shtysë për larmi të “dijeve” dhe të epistemologjive, rrugëve se si vendoset se çfarë është e vërtetë, tek Teori që shpesh përshkruhen si “mënyra (të tjera) të njohjes.” Kjo vjen me një prirje të fortë për të kritikuar, problematizuar dhe nënçmuar dije që konsiderohen si Perëndimore.

Kjo mund të marrë trajtën e vërejtjes së hapësirave fizike sikur ato të ishin “shkrime” që lypin zbërthim. Një shembull se si Teoria postmoderne mjegullon kufijtë dhe përqëndrohet mbi fuqinë e “gjuhës” është. Lëvizja “Rodi duhet të Rrëzohet” e vitit 2015-të, e cila nisi në Universitetin e Keip Taunit në 2015-tën si një përpjekje për të hequr një statujë që përkujtonte Sesil Rodin dhe që më vonë u përhap në universitete të tjera, përfshi Oksfordin. Si një tregtar dhe politikan Britanik në Afrikën jugore, Rodi kishte qenë përgjegjës për një pjesë të mirë të strukturës ligjore të aparteidit të Afrikës se Jugut e për rrjedhojë është shumë e arsyeshme të kundërshtosh paraqitje të tijat nga një kënd plotësisht pozitiv. Sidoqoftë, retorika e kësaj lëvizjeje shkoi shumë më larg se kundërshtia ndaj veprimeve shfrytëzuese dhe joliberale të aparteidit dhe kolonializmit. Në Oksford, për shembull, kërkesa për ndryshime simbolike, si heqja e statujave dhe pamjeve kolonialiste “ofenduese”, u mbështollën bashkë me kërkesa të tjera me natyrë aktive. Kjo përfshinte edhe një tjetër shtysë për të rritur përfaqësimin e minoriteteve etnike dhe racore në dakordësi me Teorinë nëpër kampuse dhe rritjen e vëmendjes ndaj çfarë studiohej në kurikul dhe si po studiohej.

Në hyrjen e “Të çkolonizosh Universitetin”, redaktorët e vëllimit Gurminder K. Bhambra, Dalia Gebrial dhe Kerem Nishanociollu shpjegojnë se ç’kolonializimi mund ti referohet studimit të kolonializmit si në aspektin e tij materiale po edhe nëpërmjet ligjërimeve e mund të ofrojë gjithashtu mënyra të tjera të të menduarit. Kjo është një trajtë e teorisë së këndvështrimit, besimi se dija vjen nga përvoja e jetuar e bashkësive të ndryshme identitare, të cilat janë të vendosura në vende të ndryshme në shoqëri e si pasojë shohin anë të ndryshme të saj. Për studiuesit çkolonizues , si “trajtat Eurocentrike të dijes” dhe “autoriteti epistemologjik i dhënë universitetit Perëndimor në veçanti si një vend i privilegjuar i prodhimit të dijes” janë problematike – “puna nuk është që thjesht ti zbërthejmë këto kuptime por t’i shndërrojmë ato”. Me fjalë të tjera, duke përdorur aktivizmin për të arrit një qëllim “tekstor” simbolik që prek statujat në kampus, veprimtarët e çkolonizimit gjithashtu u përpoqën të shtonin radhët e tyre, ndërsa po “reformonin” shkollimin në mënyrë që të mbështetej në mënyrë më të theksuar mbi zbatimin e Teorisë.

Kështu, dy pika kryesore të Teorisë postkoloniale janë të dukshme në përpjekjet për të çkolonizuar gjithçka: origjina kombëtare dhe raca. Bhambra me shokë, për shembull, i ndikuar nga Saidi, e shohin dijen si të ngulur diku gjeografikisht: “Përmbajtja e dijes universitare mbetet kryesisht e udhëhequr nga Perëndimi për Perëndimin”. Për Teoricienine Kehinde Endrjus, Teoria kritike racore është më me rëndësi dhe dija është më tepër e lidhur me ngjyrën e lëkurës: “Mospërfillja e dijes së Zezë nga shoqëria nuk është një aksident por një rezultat i drejtpërdrejtë i racizmit.” Ne duhet, na thotë Endrjusi, “ta braktisim përgjithmonë idenë se dija mund të prodhohet paanshmërisht. Politika jonë i jep trajtë botëkuptimit tonë kurse shtrirja e asnjanësisë ironikisht i bën përpjekjet tona më pak të vlefshme.”

Shihni me vëmendje pohimin se dija “e paanshme” dhe “objektive” është e pamundur të arrihet dhe duhet të braktiset përgjithmonë. Teoria mëton se dija objektive, ajo çka është e vërtetë për të gjithë, pavarëisht identitetit të tyre, është e paarritshme sepse dija është gjithmonë e lidhur me vlera kulturore. Ky është parimi postmodern i dijes. Për Teorinë, dija që vlerësohet më tepër në të tashmen është thelbësisht e bardhë dhe Perëndimore. Teoria e kupton këtë si një padrejtësi pavarësisht rigorozitetit përmes së cilit ajo dije është prodhuar. Ky është parimi postmodern politik. Ky besim i përhapur paraqitet nga fjala “universal” në “Qëllimet” e lëvizjes “Rodi duhet të Rrëzohet” në Oksford, që kërkonte të: “ndreqte rrëfenjën tepër diskriminuese të akademisë tradicionale, e cila ja mvesh vetëm Perëndimit gjithë prodhimin e dijes universale, duke integruar epistemologji vendase dhe të të shtypurve… [dhe duke krijuar] një akademi më të plotë dhe më rigoroze intelektualisht.”

Përgjatë edhe zbatimeve më të vona të Teorisë, pastaj, ne vërejmë dyshime rrënjësore për mundësinë e dijes si objektivisht, universalisht ose asnjanësisht e vërtetë. Kjo të shpie tek një besim se rreptësia/saktësia dhe plotësia nuk vijnë nga metoda të mira, dyshimi dhe provat por nga “këndvështrime” dhe “rrugë të njohjes” të shumëfishta që bazohen tek identiteti. Që një qasje e tillë priret të mos bëjë punë trajtohet si pa rëndësi sepse gjykohet si qasje më e drejtë. Pra ky besim vijon nga një “duhet të” që jo domosdoshmërisht shqetësohet për çka “është”.

Kjo pikëpamje përdoret për të përkrahur dhe për tu marrë me rishqyrtim historik, rishkrim të historisë, shpesh në shërbim të një plani politik, duke akuzuar metodat e rrepta/sakta si “pozitiviste” e për rrjedhojë, me anësi. Ashtu siç e shpreh Dalia Gebrial tek “Të Çkolonizosh Universitetin”:

Ndjesia e publikut mbi atë që është histori mbetet e ndikuar nga prirje pozitiviste, roli i historianit është thjesht të “zbulojë” fakte mbi të shkuarën që vlejnë të kujtohen, në një proces të shkëputur nga lidhjet e pushtetit. Kjo këmbëngulje epistemologjike mbi historinë si një përpjekje pozitiviste shërben si një vegël e dobishme e kolonializmit institucional, ndërsa shuan lidhjet e pushtetit që ndikojnë në pikëpamjet mbi “prodhimin e historisë”

Ankesa këtu është, praktikisht, se historisë nuk mund t’i besohet sepse është “shkruar nga fitimtarët”. Megjithëse ka ca vërtetësi brenda këtij shqetësimi, shumica e historianëve të rreptë dhe empirikë përpiqen ta zbusin prirjen e historisë së shkruar nga këndvështrimi i shkrimtarit duke kërkuar prova të pranueshme për pretendimet e tyre, për t/i ndihmuar ata të arrijnë tek e vërteta, tek e cila ata, ndryshe nga Teoricienët postkolonialë, besojnë se ekziston.

Për shembull, historianët e luftës mesjetare shpesh herë i këshillojnë lexuesit naivë të rrëfimeve të betejave ta pjesëtojnë dhjetë herë numrin e ushtarëve që pretendohet se kanë qënë aty në mënyrë që të arrijnë një shifër më të vërtetë. Kjo prirje për të fryrë numrin (sipas gjasave për ta bërë historinë më kureshti-ndjellëse) u zbulua nga historianë llogaritës që po hulumtonin regjistrat e rrogave të ushtarëve.

Ngjashëm, disa studiuese feministe përdorën regjistra ligjorë e regjistra llogarish, për të zbuluar se gratë kanë luajtur një rol shumë më tepër aktiv në shoqëri, ligj dhe tregti krahasuar me ç’është menduar për një kohë të gjatë. Njohuria jonë mbi historinë është e shtrembër për shkak të mungesës së dokumenteve historike, por mënyra për të lehtësuar këtë mungesë, është të hetosh përnjëmend, dhe të zbulosh mashtrimet e rrëfenjave të njëanshme sesa të përfshish një shtrirje më të gjerë të anësive dhe të shpallësh disa nga ato si të pakritikueshme.

Përveç kritikës së studimeve të mirëllogaritura, rrëfenjat çkolonizuese shpesh herë sulmojnë arsyen, të cilën studiuesit postkolonialë e shohin si një mënyrë Perëndimore të të menduarit. Për shembull, eseja e vitit 2018-të, “Çkolonizimi I Filozofisë”, e cila është pjesë e librit Çkolonizimi i Universitetit, nis me:

Do të jetë e vështirë të kundërshtosh idenë se, përgjithësisht, filozofia si një fushë ose si një disiplinë në universitetet moderne Perëndimore mbetet një fortesë e Eurocentrizmit, një fortesë e të bardhëve në përgjithësi dhe në veçanti e privilegjit të bardhë strukturor mashkullor heteronormativ.

Ata e lidhin vlerën e ideve filozofike me gjininë, racën, seksualitetin dhe gjeografinë e shkrimtarit në stilin karakterisitik të teorisë së këndvështrimit. Ironikisht, Teoricienët e bëjnë këtë gjë duke përdorur idenë e Fukosë mbi “pushtet-dijen”, pavarësisht faktit se Fuko ishte në të vërtetë një burrë i bardhë Perëndimor ndikimi i të cilit është ndjerë më dendur në Perëndim.

Ideja e dijes për Fukonë dhe mënyra se si përdoret për të zbërthyer grupe/kategori të pranuar si të vërteta është me ndikim mbi të gjithë këtë vijë të mendimit Teorik. Shfaqet për shembull, në këtë përshkrim të qëllimit të çkolonizimit:

“Çdo përpjekje serioze për të çkolonizuar filozofinë nuk mund të mjaftohet me shtimin e rrafsheve të reja tek një masë ekzistuese “pushtet-dijeje”, duke lënë rregullat Eurocentrike në fuqi që përkufizojnë fushën duke riprodhuar këto norma. Për shembull, në rastin e marrjes me filozofi jo-Europiane është me rëndësi të shmanget riprodhimi i mendimeve problematike mbi kohën, hapësirën dhe anësinë të cilat janë ndërthurura në përkufizimin Eurocentrik të filozofisë Europiane dhe mishërimeve të saj të shumta.”

Pra, nuk mjafton të shtohen qasje të tjera filozofike në fushën e çkolonizuar. Teoricienët Postkolonialistë këmbëngulin se filozofia Europiane duhet të mohohet plotësisht, madje deri në zbërthimin e kohës dhe hapësirës si krijime të Perëndimit.